Pomimo wielu skutków ubocznych wiele kobiet korzysta z antykoncepcji. Pisałam ostatnio na ten temat post jak antykoncepcja wpływa na organizm kobiety. Zdaję sobie sprawę, że jest to kwestia indywidualna i każda kobieta ma prawo decydować czy chce włączyć terapię hormonalną czy też nie. Niemniej z punktu żywieniowca chcę zwrócić uwagę na pewne składniki diety, które są bardzo ważne przy stosowanej antykoncepcji.
Zaburzenia gospodarki lipidowej
Wiadomo, że składniki hormonalne obecne w środkach antykoncepcyjnych mają bezpośredni wpływ na powstawanie zaburzeń gospodarki lipidowej organizmu. Prowadzą do wzrostu poziomu LDL, czyli tzw. złego cholesterolu, natomiast obniżają „dobry”, czyli HDL, a także do wzrostu trójglicerydów (TG). Prowadzą do zaburzeń działania układu krzepnięcia oraz fibrynolizy. Kobiety, które palą papierosy i przyjmują pigułki antykoncepcyjne powinny rzucić palenie ze względu na możliwość powstania zakrzepicy żylnej lub zawału serca.
Pierwszym ważnym czynnikiem związanym z obniżaniem stężenia TG jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Same tabletki nie są bezpośrednio odpowiedzialne za przyrost masy ciała, warunkują jednak pojawienie się poczucia zwiększonego łaknienia. Kobiety, posiadające taką tendencją powinny włączyć preparaty ze zmniejszoną zawartością hormonów. Nie od dziś wiadomo, że w utrzymaniu prawidłowej masy ciała kluczowa jest dieta oraz regularny wysiłek fizyczny.
Kwasy omega 3
Ważne w przypadku kontroli stężenia TG we krwi jest spożywanie odpowiedniego rodzaju tłuszczu. Kwasy tłuszczowe należące do rodziny omega-3 (eikozapentaenowy (EPA) oraz dokozaheksaenowy (DHA) wykazują działanie obniżające stężenie TG. Źródłem EPA i DHA w diecie są przede wszystkim: tłuste ryby morskie (śledź, łosoś, halibut, makrela, pstrąg, szprot, sardynki), preparaty olejów rybich, a także wyciągi z alg morskich stosowane w postaci suplementów (w kwestii suplementacji kwasami omega 3 warto zwrócić uwagę na jakość produktu). W wielu badaniach naukowych wykazano, że kwasy tłuszczowe omega-3 zmniejszają ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca (ChNS). Dzienne spożycie EPA i DHA przekraczające 4 g może prowadzić do redukcji stężenia TG o 25−40%.
W celu zmniejszenia stężenia TG, warto zwrócić uwagę na ograniczenie produktów bogatych w łatwo przyswajalne cukry proste: sacharozę, fruktozę oraz syrop glukozowo-fruktozowy. Zarówno sacharoza, jak i syrop glukozowo-fruktozowy są używane jako substancje słodzące. Można je znaleźć w takich produktach jak jogurty, desery, słodkie napoje ale również produktach „light”. Pożywienie określane często jako „żywność dla diabetyków” zawierają również fruktozę jako substancję słodzącą. Jest to o tyle niebezpieczne, że duże spożycie fruktozy pobudza szlaki metaboliczne syntezy TG, co może się przyczyniać do wzrostu ich stężenia we krwi.
Prewencja w nadciśnieniu tętniczym
Istotna jest również prewencja nadciśnienia tętniczego (NT) u pacjentek stosujących antykoncepcję. Czynniki żywieniowe przyczyniające się do wystąpienia NT to:
- nadmierne spożycie soli,
- niewielkie spożycie warzyw i owoców,
- duże spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych,
- jak również nadmierne spożycie alkoholu.
Zaburzenia krzepnięcia zalicza się do najgroźniejszych działań ubocznych stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej. W przeprowadzonych badaniach u pacjentek stosujących antykoncepcję hormonalną stężenie fibrynogenu we krwi rośnie o 10−20%, co może powodować zaburzenia w układzie krzepnięcia.
Włącz do diety polifenole
Dieta kobiety stosującej antykoncepcję hormonalną powinna mieć właściwości antyagregacyjne. Do substancji o działaniu przeciwkrzepliwym zalicza się przede wszystkim polifenole.
Rośliny zawierające polifenole o działaniu antyagregacyjnym to:
- Zielona herbata – katechiny zawarte w zielonej herbacie hamują reaktywność płytek krwi oraz chronią naczynia krwionośne dzięki właściwościom antyoksydacyjnym.
- Ziarna kakaowca – zawartość katechin i procyjanidyn w gorzkiej czekoladzie skutecznie hamuje tworzenie się zakrzepów. Ciemna czekolada, o wysokiej zawartości masy kakaowej, będzie zawierała większą ilość polifenoli, dlatego też mleczna nie jest wskazana.
- Aronia czarnoowocowa – antocyjany i katechiny wspomagają przeciwpłytkową aktywność śródbłonka naczyniowego.
- Winogrono czerwone – udowodniono, że resweratrol jest odpowiedzialny za zwiększenie wytwarzania tlenku azotu w płytkach krwi, co ma działanie antyagregacyjne;
- Pomidory – wyciąg z pomidorów hamuje agregację płytek krwi, wykazano, że większość związków o działaniu przeciwpłytkowym znajduje się w soczystej części owocu.
- Miłorząb japoński – stosowany jest w tradycyjnej medycynie chińskiej w chorobach układu krążenia. Ekstrakt z miłorzębu wykazuje właściwości przeciwagregacyjne.
Zadbaj o dobre źródło białka w diecie
Podczas stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej mogą pojawić się trudności w metabolizmie tryptofanu, co może przyczyniać się do rozwoju depresji. Tryptofan jest prekursorem serotoniny, której oddziaływanie wiąże się z: regulacją snu, nastroju, pamięcią, uczeniem się, a także z libido. Istotne jest zatem zapewnienie odpowiedniej podaży białek w diecie zawierających tryptofan takich jak : jaja, chude mięso, ryby. Również produkty roślinne takie jak ciecierzyca czy soczewica zawierają tryptofan. Wykazano, że pozytywny wpływ na objawy depresyjne ma stosowanie suplementacji złożonej z: 2,2 g EPA, 700 mg DHA, 240 mg GLA oraz witaminy E i oleju z wiesiołka.
Przemyślenia prosto z gabinetu dietetyka
Racjonalny sposób odżywiania oraz odpowiedni udział poszczególnych składników zawartych w diecie, może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka skutków ubocznych spowodowanych stosowaniem złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych.
Justyna