Antykoncepcja jest świadomym działaniem kobiety mającym na celu zabezpieczenia przed poczęciem. W obecnych czasach coraz młodsze kobiety korzystają z ogólnodostępnych metod i środków  w celu zapobiegania ciąży. W znacznym stopniu część z nich to zalecane przez ginekologów hormonalne środki antykoncepcyjne, które zawierają syntetyczne odpowiedniki hormonów.

Metody antykoncepcji można podzielić na:

1. Doustne tabletki antykoncepcyjne (tabletki jednofazowe, dwu- lub trójfazowe).

2. Plastry antykoncepcyjne.

3. Dopochwowe pierścienie antykoncepcyjne.

4. Zastrzyki progestagenne.

5. Implanty antykoncepcyjne.

6. Wkładki wewnątrzmaciczne.

7. Antykoncepcja hormonalna postkoitalna.

Jaki wpływ na organizm kobiety ma antykoncepcja hormonalna? Mało która kobieta zastanawia się nad skutkami ubocznymi. Z racji tego, że w praktyce zajmuję się dietoterapią w jednostkach chorobowych hormonozależnych uważam, że jest to temat istotny i wart uwagi. Niezmiernie ważna zatem jest świadomość mechanizmu działania oraz następstw przyjmowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych.

Należy mieć na uwadze, że antykoncepcja hormonalna, jak prawie każdy lek, wiąże się również z efektami ubocznymi.

Zacznijmy od faktów, złożona doustna pigułka antykoncepcyjna zawiera dwa hormony – estrogen i progesteron. I właśnie ona jest często zalecana jest przez lekarzy ginekologów w celu poprawy stanu skóry tzn. przy trądziku czy też przy nadmiernym owłosieniu (hirsutyzm). Jeśli jednak przyjmujemy pigułkę zawierającą tylko progesteron objawy trądziku mogą się nasilić. Progesteron przyczynia się do zmiany pH skóry i gruczołów łojowych, powodując spotęgowanie lub po prostu pojawienie się trądziku pospolitego. Przy nadmiernym owłosieniu złożona doustna antykoncepcja może zmniejszyć nasilenie występującego owłosienia, niemniej jednak jeśli zaprzestaniemy  jej stosowania może prowadzić do utraty włosów.

Ponadto stwierdzono, że tabletki antykoncepcyjne zwiększają częstość występowania kandydozy narządów płciowych, przez co częściej pojawia się infekcja dróg rodnych. Teoretycznie, antykoncepcja hormonalna może przyczyniać się do zwiększenia masy ciała, co może być przyczyną wzmożonego apetytu (mówi się, że wzmożony apetyt jest również jednym z skutków ubocznych). Tabletki hormonalne wywierają pośrednio lub bezpośrednio wpływ na cały organizm kobiety, m.in. na: układ krążenia, układ pokarmowy, gospodarkę węglowodanową czy też gospodarkę lipidową. Szczególnie zwraca się uwagę na wzrost ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, zmiany w gospodarce węglowodanowo lipidowej oraz zwiększone ryzyko zachorowalności na raka szyjki macicy jak również depresję i obniżenie libido.

Lista przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej dwuskładnikowej jest naprawdę długa. Pomijając kwestie oczywiste takie jak: ciąża, karmienie piersią i krwawienia z dróg rodnych o nieznanej etiologii to warto pamiętać, że nowotwory, choroby układu krążenia, migreny, choroby wątroby, palenie tytoniu, hipercholesterolemia, hipertriglicerydemia, hiperlipidemia, toczeń rumieniowaty układowy i cukrzyca są również przeciwskazaniem do stosowania antykoncepcji.

Jak powinna wyglądać dieta przy antykoncepcji?

Poszczególne funkcje, jakie mogą spełniać czynniki dietetyczne w prewencji i leczeniu wyżej wymienionych zaburzeń, to:

  • zapobieganie chorobom układu krążenia,
  • działanie antyagregacyjne,
  • regulacja metabolizmu węglowodanów,
  • właściwości przeciwdepresyjne i stymulujące poziom aktywności seksualnej,
  • normalizacja masy ciała.