Jak działa kofeina?
Surowce roślinne działające stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy to przede wszystkim rośliny zawierające kofeinę, ale nie tylko. Przyjrzymy się kilku wybranym surowcom ze znanych gatunków roślinnych, które powodują działanie pobudzające na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) i zmniejszają zmęczenie.
Kofeina jest najczęściej stosowanym stymulantem ośrodkowego układu nerwowego na świecie. Jest ona wchłaniana do organizmu człowieka i rozprowadzana po tkankach organizmu. Nie ma zdolności akumulacji, ponieważ charakteryzuje się szybkim procesem metabolizmu. Łatwo przenika przez barierę krew-mózg i można ją znaleźć we wszystkich płynach ustrojowych ( np. ślina, płyn mózgowo-rdzeniowy). Jest szybko i całkowicie wchłaniana w jelicie cienkim w mniej niż 1 godzinę.
Poza działaniem pobudzającym kofeina łagodzi bóle głowy, działa odtruwająco przy zatruciu alkoholowym i niektórymi lekami, usprawnia pracę serca, przyspiesza także procesy metaboliczne w organizmie. Kofeina wykazuje pozytywne, jak i negatywne działanie na organizm człowieka.
Toksyczne działanie kofeiny objawia się nadmiernym pobudzeniem ruchowym i psychicznym. Powodując przyspieszenie akcji serca, mogą pojawiać się nudności, wymioty, co ostatecznie powodując osłabienie organizmu. Duże stężenie kofeiny może powodować drgawki, a nawet porażenie ośrodkowego układu oddechowego. Uważa się, że toksyczna dawka kofeiny dla dorosłego człowieka wynosi około 11 g.
Co ważne, kofeina spożywana przez kobiety w okresie okołoporodowym będzie obecna w pępowinie i mleku matki.
Rośliny zawierające kofeinę wpływające na OUN
- Zielona herbata cechuje się korzystnym działaniem wspomagającym redukcję zmęczenia organizmu, zmniejszającym senność oraz zwiększającym skupienie. Napar zawiera około 10-60 mg kofeiny.
- Nasiona kawy są najczęstszym źródłem kofeiny w naszej diecie. Napar z jednej łyżeczki kawy zawiera ok. 100 mg kofeiny. Kawa jest szczególnie cenionym napojem, ze względu na jej stymulujące działanie na ośrodkowy układ nerwowy.
- Yerba mate to herbata misyjna, nazywana jest także herbatą jezuitów oraz zielem świętego Bartłomieja. Yerba mate bogata jest w wiele związków biologicznie czynnych między innymi związki fenolowe, kofeinę i saponiny. Napar z 2 g liści zawiera około 25 mg kofeiny. W odróżnieniu od kawy, yerba mate nie powoduje problemów z zaśnięciem, natomiast pomaga regulować proces zasypiania.
- Nasiona guarany – Kofeina z guarany wchłania się wolniej z przewodu pokarmowego, w stosunku do tej z kawy, a jej działanie utrzymuje się dłużej (do 6 godzin) i jest łagodniejsze. Działa na organizm stymulująco, znosi zmęczenie fizyczne i psychiczne, zwiększa możliwości koncentracji uwagi.
Adaptogeny
Szereg badań klinicznych wykazuje, że adaptogeny wywierają działanie przeciwzmęczeniowe. Adaptogeny mogą przywrócić równowagę, wywierają głęboki wpływ na funkcje poznawcze, pamięć i nastrój. Dziś przyjrzymy się tylko dwóm adaptogenom.
- Korzeń żeń-szenia jest stosowany od tysięcy lat, dzięki czemu został dokładnie przebadany. Udowodniono, że wpływa na ośrodkowy układ nerwowy pobudzająco, poprawiając zdolności intelektualne i przedłużając czas wystąpienia objawów zmęczenia psychicznego. Bardzo ciekawe efekty przynosi łączenie nasion guarany i żeń-szenia, wpływając poprawę sprawności umysłowej.
- Soplówka jeżowata jest szczególnie polecana osobom narażonym na duży wysiłek intelektualny, dążącym do zwiększenia wydajności umysłu i poprawy koncentracji i pamięci.
